ردیف	شرح برنامه	شماره تماس واحد  02834224170
1	مبارزه با بیماری سل
2	حذف بیماری جذام
3	مراقبت بیماری مننژیت
4	حذف بیماری مالاریا
5	مراقبت بیماری آنفلوانزا
6	مراقبت بیماری سیاه سرفه
7	کنترل بیماری دیفتری
8	حذف بیماری کزاز نوزادان
9	حذف بیماری سرخک و سندرم سرخجه مادرزادی
10	ریشه کنی بیماری فلج اطفال
11	مراقبت مارگزیدگی و عقرب گزیدگی
12	پیشگیری و مبارزه با بوتولیسم
13	پیشگیری و مبارزه با پدیکلوزیس
14	کنترل عفونت های بیمارستانی
15	نظام مراقبت پیامدهای نامطلوب واکسیناسیون
16	مراقبت اسهال های خونی
17	پیشگیری و مبارزه با وبا
18	پیشگیری و مبارزه با تیفوئید
19	پیشگیری و مبارزه با تب راجعه
20	تزریق ایمن در برنامه واکسیناسیون
21	واکسیناسیون بیماریهای هدف
22	نظام مراقبت بیماریهای آمیزشی
23	برنامه کنترل و پیشگیری از عفونت ایدز
24	برنامه مراقبت و مبارزه با بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان
25	برنامه پیشگیری و مراقبت هپاتیتهای ویروس

معرفی برنامه های مبارزه با بیماریهای واگیر:

معرفی برنامه مبارزه با بیماریهای روده ای

این برنامه شامل برنامه های ذیل می باشد

1.  برنامه کشوری مبارزه با  بیماری التور

از آنجا که وبا به آرامی در میان جمعیت گسترش می‌یآبد، کشف زودرس موارد در جهت شروع آموزش و فعالیت‌های بهداشت محیط و مشخص نمودن منابع احتمالی عفونت ضروری است. آموزش کارمندان مراقبت‌های بهداشتي در جهت تشخيص و درمان بيماران وبايي، تثبيت امکانات مايع درماني در يک ذخيره ملي، آموزش همگاني در جهت استفاده از ORS و مراجعه برای درمان به محض شروع اسهال، می‌تواند مانع بسیاری از موارد مرگ ناشی از وبا شود. گرچه پیشگیری از ورود وبا در یک منطقه امکان‌پذیر نیست ولي پخش آن در منطقه قابل کنترل است. در طولاني مدت با تامين موقتي آب سالم و بهبود رفتارهاي بهداشتي، وبا ناپديد مي‌گردد. وقتي همه‌گيري وبا اتفاق مي‌افتد با تشخيص زودرس همه‌گيري و بکارگيري سريع اقدامات کنترلي، مي‌توان از تعداد زياد مرگ و مير پيشگيري کرد. انتظار مي‌رود که پاسخ مسئولان بهداشتي در شروع همه‌گيري، سريع و مؤثر باشد. بدين منظور، بايد برنامه‌‌اي براي پاسخ به همه‌گيري وبا با خصوصيات زير وجود داشته باشد:

Ø      اقدامات کنترل فهرست شده باشد.

Ø      خدمت رسانی معمول بهداشتی را تا اندازة ممکن بر هم نزند، و

Ø      منابع کافی برای درمان بیمارن و کنترل پخش بیماری را فراهم کند

 

2. برنامه مبارزه با بیماری تیفوئید

3. برنامه کشوری مبارزه با اسهال خونی

4. برنامه کشوری مبارزه با توکسوپلاسموز

5. برنامه کشوری مبارزه با فاسیولیازیس

6. برنامه کشوری مبارزه با بوتولیسم

برنامه مبارزه با بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان

زئونوزها یا بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان از هر دو جنبه اقتصادی و بهداشت عمومی از اهمیت ویژه های برخوردارند . 

در بسیاری از کشورهای جهان تلفات و خسارات سنگینی ناشی از این بیماری ها ایجاد می شود. طی ۳۰ سال اخیر بسیاری از بیمار یهای عفونی جدید شایع شده که بخش وسیعی از آن ها زئونوز  می باشند.

به علت پیچیدگی اکولوژی زئونوزها، نظارت در میزبانان طبیعی ممکن است خالی از اشکال نبوده و بررسیهای موفقیت آمیز به همکاری همه جانبه اکولوژیست ها، جانور شناسان، پرنده شناسان و حشره شناسان همراه با دامپزشکان، میکروبیولوژیستها و اپیدمیولوژیستها نیاز دارد.

 

برنامه به طور کلی شامل برنامه های زیر می باشد:

۱.     برنامه مبارزه با بیماری هاری و حیوان گزیدگی

۲.     برنامه مبارزه با تب خونریزی دهنده

۳.     برنامه مبارزه با هاری

۴.     برنامه مبارزه با سیاه زخم

۵.     برنامه مبارزه با کیست هیداتیک

۶.     برنامه مبارزه با لشمانیوز پوستی و احشایی (کالاآزار)

۸.     برنامه مبارزه با تب مالت

۹.     برنامه مبارزه با تب راجعه

۱۰.   برنامه مبارزه با تب دانگ

مبارزه با بیماری ایدز، هپاتیت و بیماریهای آمیزشی ( STI )

امروزه ایدز به یکی از عمده ترین علل مرگ و میر در سراسر جهان مبدل شده و در کشورهای درحال توسعه به سرعت درحال گسترش است و تاثیربرجسته ای بر سلامت و توسعه اجتماعی – اقتصادی این کشور ها دارد . طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت هرچند در گذشته ، کشورهای مدیترانه شرقی از شیوع پایین ابتلا به اچ آی وی /ايدز برخوردار بوده اند ولي روند رو به رشد ابتلا در سنوات اخير ، اين کشورها را در وضعيت حاد قرارداده است . جمهوري اسلامي ايران نيز از لحاظ جغرافيايي در وضعيت پرخطري قرار گرفته است . درحال حاضر بالاترين سرعت انتشارابتلا درهمسايگان شمالي ما ، منطقه شرق قاره و نيز مديترانه شرقي مشاهده مي شود.

درسراسر جهان امروز جوانان و نوجوانان به دلیل نوع رفتار خود یکی از آسیب پذیرترین گروه ها در مقابل همه گیری ایدز هستند و آمار جهانی حاکی از آن است که بيش از نيمي از موارد جديد ابتلا به HIV در جوانان کمتر از ۲۵ سال بروز می کند بنابراین شیوع HIV در میان جوانان به حد خطرناکی افزایش یافته است . مسایل و مشکلات اجتماعی _ اقتصادی در این بیماری از بسیاری از بيماريهاي ديگر بيشتر است زيرا که اگر بيماريهاي عفوني جان کودکان ، نوجوانان و يا پيران را به خطر مي اندازد ، بيماري ايدز اغلب جوانان را از پاي در مي آورد. ابتلا و مرگ در اين گروه از جامعه باعث از هم گسيختگي نظام خانواده و تهديد توسعه و امنيت کشور است.

باید پذیرفت که مبارزه با ایدز یک تعهد اجتماعی است و تک تک افراد جامعه باید در این مبارزه بزرگ سهیم باشند تا با فعالیت مشترک ، امکانات موجود را بسط داده و از گسترش ایدز جلوگیري نماييم . هرنوع کوتاهي و از دست دادن فرصت براي مبارزه با اين بيماري ، عواقب ناخوشايندي را در پي خواهد داشت. ذکر اين مهم ضروري است که ايدز مرز نمي شناسد و در تمام نقاط دنيا قابل گسترش است.

استراتژیهای سومین برنامه ملی استراتژیک کنترل ایدز ایران

استراتژی اول: آموزش، اطلاع رسانی

استراتژی دوم : تامین سلامت خون

استراتژی سوم :مشاوره و آزمایش داوطلبانه

استراتژی چهارم : کاهش آسیب

استراتژی پنجم : پیشگیری از انتقال جنسی

استراتژی ششم : مراقبت و درمان بیماریهای آمیزشی

استراتژی هفتم : مشاوره ،مراقبت و درمان مبتلایان به HIV و خانواده آنها

استراتژی هشتم : حمایت وتوانمند سازی

استراتژی نهم :بر قراری نظام مراقبت اپیدمیولوژیک و مدیریت داده ها

 استراتژی دهم : تقویت زیر ساخت های لازم

برنامه مبارزه با سل

برنامه شامل برنامه های زیر می باشد:

۱- برنامه مبارزه با سل و استراتژی DOTS

 برنامه کنترل سل ، شامل راهکار DOTS ( درمان کوتاه مدت تحت نظارت مستقیم) میباشد که شامل یک ساختار موثر برای تشخيص (اسمیر خلط با میکروسکوپ نوری) و درمان ( درمان دارویي کوتاه مدت ) است.

 

هدف کلی برنامه کنترل سل :

هدف اصلی کاهش هرچه سریعتر شیوع سل در جامعه میباشد بطوريکه از آن پس اين بيماري بعنوان مشکل بهداشتی جامعه مطرح نشود و در نتیجه دستیابی به اهداف نهايي يعني کاهش ميزان بروز و مرگ ومير ناشی از بیماری نیز نهايتا امکان پذير گردد.

 

 راهکار کنترل سل :

اجرای درمان استاندارد کوتاه مدت (SCC) تحت نظارت مستقیم ، حداقل در طی درمان حمله ای و حداقل برای تمامي بيماران مبتلا به سل ريوي با اسمير خلط مثبت    ( يعني مخازن انتشار بيماري).

 

تاکید عمده راهکار DOTS افزایش هر چه بیشتر میزان بهبودی موارد سل جهت کاهش خطر انتشار بيماري مي باشد .به عبارت ديگر تنها پس از دستيابي به ميزان بالاي موفقيت درماني درجامعه مي توان اقدام به گسترش بيماريابي فعال نمود چراکه در صورت وجود نارسايي در امر درمان، کشف موارد بيشتر منجر به افزايش  میزان شکست درمان و بالطبع موارد بیشتر سل مقاوم به درمان خواهد شد.

از طرفی بهبودی کامل حداقل ۸۵ % بیماران مبتلا به سل ریوی با اسمیر خلط مثبت اثرات زير را به همراه خواهد داشت :

     ×    کاهش سریع شیوع سل و میزان انتشار آن

     ×     کاهش تدریجی بروز سل

          ×    کاهش موارد مقاوم به درمان ( لذا کنترل و درمان سل را در آینده آسانتر خواهد نمود )

 

ارکان اصلی اجرای راهکار DOTS:

  ×   دردسترس قراردادن خدمات تشخیصی ودرمانی رایگان در همه سطوح بهداشتي درماني کشور

× اعمال سیاست مدیریتی قوي جهت مراقبت در اجراي صحيح ، موثر ، فراگير و يکنواخت برنامه مبارزه با سل در سراسر کشور

 × مطالعه و ارزیابی نتایج درمانی بيماران جهت مشخص نمودن وضعيت کشور در امر موفقيت درمان و کشف بيماران موجود در جامعه بخصوص موارد مسري جديد و عود

برنامه های فعال :

در این برنامه ها گزارش گیری بیماريها بصورت فعال از کليه خانه هاي بهداشت ؛ مراکز بهداشتي درماني ؛ بيمارستانها و کلينيک هاي دولتي انجام مي شود .گزارش دهي در اين برنامه ها بصورت فوري تلفني و سپس كتبي ماهيانه است .

در این بیماریها کلیه موارد مشکوک (براساس دستورالعمل کشوري ) گزارش فوري تلفني شده و اقدامات لازم بعدي كه شامل موارد زير است انجام مي شود :

۱.   برای آنها فرم بررسی استاندارد کشوری تکمیل ميشود

۲.  اقدامات کنترلی برای فرد مشکوک به بیماری و اطرافيان وي شامل واکسيناسيون و دارو درماني انجام مي شود.

۳.   آزمایشها و نمونه های لازم از بیمار گرفته شده به آزمایشگاه فرستاده مي شود.

۴.   اطلاعات بیمار برای پیگیري هاي بعدي ثبت مي شود.

۵.   تمام این مراحل رایگان است.

در برنامه مراقبت سل هر فردی که به ۳ هفته سرفه بدون علت داشته باشد و به یکی از خانه های بهداشت يا مراکز بهداشتي درماني مراچعه کند ؛ بصورت رايگان مورد آزمايش نمونه خلط قرار گرفته در صورتي كه مبتلا به سل ريوي باشد براساس دستورالعمل كشوري سل ۶ تا ۹ ماهه تحت درمان سل قرار ميگيرد كه ۲ ماه اول آن تحت نظارت مستقيم است . در ضمن اگر به سل مقاوم به درمان مبتلا باشد تا ۲ سال تحت درمان با نظارت مستقيم قرار ميگيرد كه تمام مراحل بالا از جمله دارو رايگان است . همچنين تمامي اطرافيان بيمار مبتلا به سل مورد معاينه و آزمايش لازم قرار ميگيرند تا اگر كسي از آنها هم مبتلا بود درمان شود و كودكان زير ۲ سال فرد بيمار نيز دارو درماني پيشگيري كننده دريافت مي كنند

برنامه مبارزه با جذام

از طرف سازمان بهداشت جهانی برنامه ای برای حذف جذام تا پایان سال ۲۰۰۵ ميلادي براي جوامعي که اين بيماري را به صورت آندميک در طيفي  از مناطق خود دارند پیشنهاد شده است و آن نیازمند تلاشهایی است که قدرت رسيدن به هدف حذف جذام تا پايان سال ۲۰۰۵ را مي بخشد .

در مجموع این برنامه شامل :

مهیا نمودن داروهای ترکیبی است که حمايتهاي لازم را در بحرانها اعمال نمايد و همچنين ارائه راهکارها و راهنمائيهاي لازمه براي کشورهايي است كه مي خواهند به هدف حذف در سطح ملي برسند .

با نگاهی به آمار می بینیم که بعد از گذشت دو دهه راهکارها موثر بوده و تقريبا انتشار کلي به ميزان۹۰% کاهش يافته ، بيش از ۱۴ ميليون بيمار معالجه شده و در مجموع شناسايي موارد جديد تا سال ۲۰۰۱ به ۳۵% كاهش يافته است .

از بین ۱۲۲ کشوری که در سال ۱۹۸۵ جذام در آنها یک مشکل سلامتی به حساب مي آمد تا پايان سال ۲۰۰۳ حدود ۱۱۳ كشور توانسته بودند با اعمال برنامه هاي پيشنهادي به مرحله حذف جذام برسند و اكنون در ۹ كشور جهان (مناطقي از آفريقا ، آسيا و آمريكاي لاتين) اين مشكل هنوز به طور كامل حل نشده است .

ادامه کار سازمان بهداشت جهانی به کشورهایی که هنوز رسیدن به حذف براي آنها هدف است . محدود مي شود و برنامه ها کاري و تكنيكهاي حمايتي تخصصي را به اين كشورها القاء مي كند ، دسترسي به تشخيص و تامين داروهاي تركيبي زير بناي اصلي دستيابي به هدف حذف جذام مي باشد .

چالش بزرگ برای طرحهای ملی مهم ارایه خدمات اوليه مداوم براي جذام در مناطق با شيوع پايين خواهد بود و براي اطمينان حاصل نمودن از فعاليتهاي اساسي کنترل جذام براي ساليان متمادي ملزومات برنامه بايد فراهم گردد.

سازمان بهداشت جهانی برای نیل به حذف بقایاي جذام  در کوتاه مدت و میان مدت بر بالا بردن ظرفیت ملی کشورهای با شيوع بالا متمرکز شده است و دورنماي پيشگيري از عود بيماري بوسيله مهيا نمودن، آگاهي دادن و عملي نمودن تکنيكهاي تهيه داروهاي تركيبي آزاد و دفاع همه جانبه ترسيم مي‌‌شود.

وضعیت کلی موجود جذام :

طرح استراتژیک سازمان بهداشت جهانی در بین سالهای ۲۰۰۰-۲۰۰۵ براي حذف جذام در کشورهاي با شيوع آندميک اميدوار کننده و نتيجه بخش بوده است و تعهد عمده اين راهكارها در جهت اتخاذ تدابيري است كه كشورها را قادر سازد تا تمام روشهاي كنترل را قابل دسترس سازند و در مجموع نزديكترين مراكز ارائه خدمات سلامتي بتوانند تاثير‌گذار باشند و افزايش دامنه ارائه خدمات و شناسائي موارد ناشناخته نيز مد نظر قرار گرفته است.

با این وجود در بیشتر کشورهایی که اين بيماري در آنها آندميک است روند کار خيلي كند پيش مي‌رود، در مجموع براي ادامه برنامه، اختصاص دادن كادر تخصصي و بوجود آوردن اعتماد عمومي با ايجاد ظرفيت زيربنايي و شايستگي در كادر سلامت به كنترل جذام در اين مناطق مي‌رسيم.

معرفی برنامه مبارزه بیماری های قابل پیشگیری با واکسن

این برنامه برای پیشگیری و کنترل تعدادی از بیماری هایی که میزبان انسانی داشته و با واکسیناسیون قابل پیشگیری است ، دراین بیماری ها مراقبت شکل فعال داشته و خدمات بهداشتی شامل بیمار و اطرافیان او می شود .

 

مراقبت فعال یک استراتژی برای جمع آوری فعال اطلاعات و از طریق انجام بازدیدهای منظم و برنامه ریزی شده از مکانهایی است که بیشترین احتمال مراجعه بیمار مبتلا به این بیماریها به آنها می رود . این کار باید بطور کامل ،  بهنگام ، دقیق و آینده نگر صورت پذیرد.

این مراقبت بایستی با مراجعه منظم (هفتگی ) کارمندان نظام بهداشتی به بیمارستانها و مراکزی که احتمال مراجعه یک بیمار مبتلا به آنها بیشتر است ، انجام شود.

استراتژی‌های طراحی شده در این برنامه عبارتند از :

·                پوشش بالای نوبت اول واکسیناسیون ؛ 

·                فعالیتهای  ایمنسازی تکمیلی

·                مراقبت موارد ابتلا وتأیید آزمایشگاهی موارد مشکوک ؛

·                درمان مؤثر موارد ابتلا

·                انجام بسیج ملی واکسیناسیون دوره‌ای

·                تقویت نظام مراقبت و‌تأیید آزمایشگاهی موارد مشکوک.

 

برنامه شامل برنامه های ذیل می باشد:

۱.            برنامه مبارزه با فلج شل حاد

۲.            برنامه مبارزه با سرخک

۳.            برنامه مبارزه با دیفتری

۴.            برنامه مبارزه با کزاز نوزادی

۵.            برنامه مبارزه با سیاه سرفه

۶.            برنامه مبارزه با مننژیت

۷.            برنامه مبارزه با سرخجه و سندرم سرخجه مادرزادی

           مبارزه با بیماری مالاریا

 

این برنامه به مراقبت و پیشگیری از بيماران مبتلا به مالاريا اختصاص دارد . با توجه به اینکه تهران منطقه ای عاری از عامل بیماري است ، خدمات اين برنامه شامل درمان مبتلايان وارده از ساير مناطق و پيگيري بيمار بصورت لام گيري خوني در ۵ زمان پيوسته و افراد در معرض خطر است . همچنين آموزش و سم پاشي و مه پاشي مناطق آلوده به پشه آنوفل نيز از ديگر خدامت اين برنامه مي باشد .

در برنامه مراقبت مالاریا هر فردی که با علائم مشکوک به مالاریا به یکي از خانه هاي بهداشت يا مراكز بهداشتي درماني مراچعه كند بصورت رايگان مورد آزمايش لام خون قرار گرفته در صورت ابتلا درمان رايگان مي گيرند . همچنين تمامي اطرافيان بيمار مبتلا مورد معاينه و آزمايش لازم قرار ميگيرند تا اگر كسي از آنها هم مبتلا بود درمان شود و منطقه تحت سكونت فرد نيز از لحاظ وجود پشه آنوفل مورد بررسي قرار مي گيرد .

در ضمن در مناطق خطر ؛ هر ساله ۲ بار چک حشره شناسی انجام می شود . همچنین کلیه بيمارستانها و کلينيک هاي دولتي مجهز به داروي مالاريا مقاوم به درمان هستند .

 

 معرفی برنامه کنترل عفونت های بیمارستانی

 

عفونت های بیمارستانی روز به روز اهمیت بيشتري يافته و نظام سلامت کشورها را به چالشي جدي فرا ميخواند. افزايش بيمارستان ها، ظهور بيمار يهاي بازپديد و نوپديد، افزايش روزافزون مقاومت هاي ميکروبي و نياز به خدمات متنوع پزشکي بروز عفونتهاي ناشي از خدمات درماني(Health care-associated infections) را اجتناب ناپذیر می سازد.

بروز عفونت های بیمارستانی از حدود ۵% در کشورهای توسعه يافته تا حدود ۲۰ % در کشورهاي توسعه نيافته و در حال توسعه متغير است بنابراين هدف کلي در کنترل عفونت هاي بيمارستاني كاهش و به حداقل رساندن اين عفونتها تا حد ممكن مي باشد چرا كه اين عفونت ها علاوه برمرگ و مير و ايجاد عوارض، با افزايش مدت بستري موجب افزايش قابل توجه هزينه خدمات درماني شده و در نهايت سبب نارضايتي گيرندگان خدمت مي گردند.

تاریخچه کنترل عفونت های بیمارستانی در دنيا بسيار قديمي است و از زماني آغاز ميشود که براي مراقبت و درمان بيماران از قرن چهارم ميلادي در نقاط مختلف دنيا بيمارستان تأسيس گرديد.

عفونت های بیمارستانی همزمان با گسترش بیمارستا نها همواره يکي از مشکلات عمده بهداشتي و درماني بوده و با افزايش مدت اقامت بيمار در بيمارستان موجب افزايش ابتلاء ومرگ و مير از اين عفونت ها شده و در نتيجه هزينه هاي بيمارستاني را به شدت افزايش مي دهد.

اقدامات مختلفی به منظور پیشگیری و کنترل عفونت هاي بيمارستاني در طول تاريخ انجام شده است که براساس دانش و شناخت اين عفونت ها و امکانات موجود طراحي مي شده اند يکي از جالب ترين برنامه ها تلاش براي كنترل عفونت نفاسي در بخش زنان و زايمان از طريق شستن دست ها و استفاده از مواد گندزدا در قرن نوزدهم به وسيله دكتر Ignoz semmel weis به کار گرفته شد.

اخیراً سازمان جهانی بهداشت تعریف جامع تری از اين عفونت ها ارائه کرده و آنها را عفونت هاي ناشي از مراقبتهاي بهداشتي (Health care-associated infection) می خواند و در سال ۲۰۰۵ میلادی شعار مراقبت سال متر مراقبت تمیز است (Clean care is safer care)) مطرح کرده است.

کنترل عفونت های بیمارستانی هم اکنون یک اولويت جهاني است عوامل بسيار زيادي به گسترش اين عفونت ها کمك مي كنند. گسترش بيمارستان ها، بيمار يهاي نوپديدي مانند ايدز و جنون گاوي و خطرات انتقال هپاتيت C و B و افزایش مقاومت میکروبی از جمله این عوامل است.

وضعیت عفونت های بیمارستانی در ايران

کنترل عفونت های بیمارستانی در ایران سابقه طولاني ندارد. عليرغم اينکه سوابق مربوط به موضوع کنترل عفونت از سال ۱۳۵۰ در دانشگا ههاي اهواز و شيراز و سپس چند بيمارستان درتهران موجود است. با اين وجود تنها در شيراز از سال ۱۳۵۹ به موضوع کنترل عفونتهاي بيمارستاني توجه خاصي شد و برنامه هاي پيشگيري و كنترل آن پيگيري گرديد.

به منظور برقراری یک نظام مراقبت کشوری برای عفونت هاي بيمارستاني اولين جلسه کميته کشوري كنترل عفونت هاي بيمارستاني در آبان ۱۳۸۱ در مركز مديريت بيماري ها تشكيل گرديد و با شركت اساتيد، كارشناسان و صاحب نظران كار تهيه يك راهنماي كشوري پيگيري گرديد در جريان مباحث كميته كشوري مقرر گرديد كه اساس بيماريابي و تشخيص عفونت هاي بيمارستاني در كشور روش استاندارد NNIS قرار گیرد و در مرحله اول فقط عفونتهای تنفسی خونی، ادراري و جراحي شناسايي و گزارش شود اين تصميم پس از نظر خواهي از کليه کارشناسان و اساتيد دانشگاه هاي سراسر کشور در سال ۱۳۸۳ اتخاذ گرديد.                                 

براساس اطلاعات موجود در مرکز مدیریت بیمار یها در سال ۱۳۸۰ تعداد ۲۶۰ مورد، در سال ۱۳۸۱تعداد ۴۶۳ مورد، در سال۱۳۸۲تعداد۸۲۶مورد، در سال ۱۳۸۳ تعداد۷۹۸مورد و در سال ۱۳۸۴ تعداد ۸۴۹ مورد عفونت هاي بيمارستاني از سراسر کشور گزارش شده است.

با برقراری نظام مراقبت کشوری عفونتهای بیمارستاني در کشور از سال۱۳۸۵انتظار ميرود تمامي بيمارستان هاي دولتي و خصوصي بصورت منظم آمار عفونتهاي بيمارستاني را با تعاريف و فرم يکسان به مرکز مديريت بيماري ها گزارش نمايند.

با عنایت به اینکه بیشتر از ۸۰ % عفونت های بيمارستاني را عفونتهاي ادراري، زخم هاي جراحي، تنفسي و خوني تشکيل ميدهد در مرحله اول برقراري نظام مراقبت عفونتهاي بيمارستاني در کشور داده هاي مربوط به اين چهار عفونت از تمامي بيمارستان ها اعم ازدولتي و خصوصي جمع آوري و مورد تجزيه و تحليل قرار مي گيرد.

براساس تعاریفی که بدنبال خواهد آمد چنانکه بیماری واجد هر کدام از ويژگي هاي ذکر شده در تعريف هر يك از چهار گروه عفونت هاي بيمارستاني باشد به عنوان عفونت بيمارستاني طبقه بندي و كد مربوطه را مي گيرد و بطوريكه ملاحظه خواهد شد تشخيص عفونت هاي بيمارستاني صرفاً براساس نتايج آزمايشگاه نبوده و تمام جوانب مسئله در نظر گرفته مي شود به شرطي كه علائم و نشانه ها بعد از۴۸ ساعت بستري در بيمارستان ظاهر شود.

 نظام مراقبت عفونتهای بیمارستانی

به منظور جمع آوری داده ها، تجزیه و تحلیل، ارائه نتایج حاصله به مسئولين در رده هاي مختلف و طراحي مداخلات لازم براي کنترل تغييرات در ميزان عفونتهاي بيمارستاني، نظام مراقبت عفونت هاي بيمارستاني ايجاد مي گردد. گروه هدف اين برنامه کليه بيماراني را که در مراکز درماني اعم از دولتي و خصوصي به غير از مراكز اورژانس و درمانگا هها به مدت بيش از۲۴ ساعت بستري مي شوند شامل مي شود.

 

از ابتدای سال ۱۳۹۶ عفونت های بیمارستانی در سامانه مراقبت عفونت هاي بيمارستاني به آدرس ذيل توسط پرستارکنترل عفونت هر بيمارستان ثبت مي شود http://inis.health.gov.ir/default.aspx

 

اهداف کلی

§     کاهش مرگ و میر، ابتلاء و عوارض ابتلاء به عفونت های بیمارستانی ؛

§    کاهش هزینه های بیمارستانی از طريق کاهش ميانگين بستري و کاهش مداخلات درماني

                §    تأمین، حفظ و ارتقاء سلامت افراد جامعه و رضایتمندی آنان از طریق کنترل عفونت هاي بيمارستاني

 برنامه مبارزه با بیماریهای تنفسی و قرنطينه 

برنامه متشکل از برنامه های زیر می باشد:

۱-    برنامه مبارزه با بیماری آنفلوآنزا

این برنامه شامل مراقبت فعال بیماری آنفلوآنزا است . سیستم مراقبت آنفلوانزا شامل ۲ سيستم پاندمي و جاري مي باشد :

الف- سیستم مراقبت پاندمی:

Ø      هدف مراقبت در دوران پس از پاندمی:

هدف مراقبت در طی دوران پس از پاندمی تهیه اطلاعاتی است که توانايي گزارش بموقع يک اپيدمي يا پاندمي ،گزارش تغييرات حاصله در رفتار ويروس در گردش،تصميم سازي در سياستهاي بهداشتي و مديريت باليني ، وراهنماي انتخاب گونه هاي واکسن را فراهم نمايد.

Ø      اقدامات و فعالیت های گزارش زودهنگام :

در این راستا فعال بودن یک پایگاه دیده وری شبه انفلوانزا در هر شهرستان تداوم خواهد یافت و تمامی مراکز گوش به زنگ بوده و بر اساس وقوع و بروز وقایع هشداردهنده ،مداخلات بهداشتی شروع خواهد گرديد.

وقایع هشدار دهنده ای که شروع کننده فوری بررسی و انجام مداخلات بهداشتي هستند عبارتند از:

I        تغییرات ناگهانی و غیر قابل انتظار در روند بيماريهاي تنفسي شديد که در سيستم مراقبت جاري و معمول مشاهده مي شوند.

II        بروز خوشه های بیماری تنفسی شديد يا پنوموني بوقوع پيوسته در افراد يک فاميل يا يک محل کار يا در يک شبكه اجتماعي.

III        الگوهای غیر قابل انتظار بیماری تنفسي يا پنوموني از قبيل افزايش آشکار در مرگ، تغيير گروه سني در بيماران با انفلوانزاي شديد، يا تغيير در الگوي باليني بيماري انفلوانزا

IV      بروز بیماری تنفسی شدید و پيشرونده در کارمندان بهداشتي و درماني

V        افزایش غیر معمول فروش داروهایی که براي درمان بيماريهاي تنفسي بکار مي روند.

VI       همزمانی بروزبیماری تنفسی در انسان با بروز بيماري در حيوانات

VII       بروز آلودگی انسانی با ویروسهای انفلوانزايي که بطور معمول در جمعيت انساني در گردش نمي باشند.

ب – سیستم مراقبت جاری :

 شامل ثبت و جمع آوری داده ها و نمونه برداری و انجام مداخلات بهداشتی لازم در مواجهه با موارد بیماري مي باشد.اين سيستم شامل مراقبت اپيدميولوژيک(مراقبت طغيانها يا اپيدمي هاي تنفسي بالاخص در اماکن تجمعي از قبيل خوابگاهها، پادگانها)، مراقبت موارد مرگ بيمارستاني،مراقبت غيبت از کار يا مدرسه ،مراقبت مبادي ورودي و خروجي کشور(مراقبت مرزي) و مراقبت آزمايشگاهي مي باشد.

۲-    برنامه مراقبت سندرمیک بیماریها

      ۳ - برنامه مبارزه با سارس و کورنا ویروسها

برنامه پديكلوزيس و راه هاي پيشگيري از آن

 

عنوان برنامه : مراقبت وپيشگيري ازآلودگي به شپش

هدف كلي : كنترل آلودگي به شپش وكاهش بارآلودگي آن درجامعه

اهداف اختصاصي:

 : -1 تعيين پراكندگي جغرافيايي وشيوع نسبي آن دركشور

2-تعيين گروههاي سني وجنسي درمعرض خطربيشتر

3-افزايش توانمندي جامعه براي پيشگيري ازابتلا به پديكولوز

استراتژيها:

1-آموزش واطلاع رساني

2-درمان اپيدميولوژيك

3- برقراري نظام مراقبت وبهبودوضعيت ثبت اطلاعات وگزارش دهي پديكولوزيس

4-آمادگي مقابله بابيماريهاي اپيدميك منتقله ازطريق شپش

 

كشور ايران از جمله جوامع جوان به شمار مي رود چرا كه جمعيت زيادي از كشور را كودكان و نوجوانان به خود اختصاص داده اند.با اين ساختار جمعيتي توجه به دو مقوله بهداشت و آموزش جهت برنامه ريزي هرچه بهتر و كارآمدتر جوامع بسيار اهميت دارد ،از طرفي كودكان سرمايه هاي اصلي يك كشور به حساب مي آيند كه جهت رسيدن جامعه به بالاترين سطح سلامت مي بايست كودكان به عنوان اولويت اوليه مورد توجه قرار گيرند.يكي از مشكلات بهداشتي كه امروزه با وجود بهبود وضع بهداشت روبه فزوني است پديكلوزيس مي باشد كه بعنوان يك معضل بهداشتي خانواده ها و مدارس را به خود درگير كرده است.

 شپش، حشره اي است بدون بال كه در بدن انسان زندگي كرده و از آن تغذيه مي كند.اندازه آن يك تا دو ميلي متر مي باشد. داراي 6 پا است و توانايي پريدن ندارد.

نتايج مطالعات مختلف نشان مي دهد كه شپش سر، بعنوان شايع ترين نوع شپش در همه سنين به ويژه در گروه هاي سني 3 تا 11 سال و با بيش ترين ميزان شيوع در دانش آموزان دختر مدارس در مقاطع پيش دبستاني و دبستان مي باشد .

آلودگي به شپش تنها مربوط به كشورهاي جهان سوم و فقير نيست بلكه كشورهاي صنعتي و پيش رفته نيز درگير اين مسئله مي باشند و در ايران نيز به وفور مشاهده مي شود.

مهم ترين راه انتقال شپش سر،از طريق تماس مستقيم با فرد مبتلا و به طريقه غير مستقيم از طريق تماس با وسايل آلوده شده به رشك(تخم شپش) يا شپش است.

بر اساس مطالعات مختلف بين محل سكونت،شغل،ميزان تحصيلات والدين،بعد خانوار،پايه تحصيلي،وجود حمام در منزل،تعداد دفعات استفاده از شانه،تعداد دفعات استحمام، سابقه ابتلا، وجود يا عدم وجود مربي بهداشت در مدارس و اندازه موي سر ارتباط معني دار وجود داشت.

يكي از راه هاي مبارزه با بيماري ،استفاده از شامپوهاي محتوي حشره كش ها مانند پرمترين permethrin براي مبتلايان به شپش سر مي باشد.

با توجه به شيوع بالاي شپش سر بعنوان يك چالش مهم بهداشتي و اجتماعي و كم توجهي دانش آموزان به رعايت بهداشت فردي و حضور آن ها در اماكن پرجمعيتي همچون مدرسه ،برنامه آموزش بهداشت براي معلمين و والدين و دانش آموزان در پيشگيري،كنترل و كاهش آلودگي ميتواند تاثير مثبت داشته باشد.

اين نكته اهميت فراوان دارد كه افراد به واسطه آموزش بهداشت بدانند كه آلودگي به شپش سر قابل پيشگيري و رها شدن از آن كار بسيار ساده است. بنابراين با توجه به اينكه مدارس در عين داشتن پتانسيل بالا جهت شيوع آلودگي و نقش موثر معلمين و والدين در پيشگيري و كنترل آن، مناسب ترين مكان جهت ارائه آموزش هاي بهداشتي و افزايش آگاهي و نگرش افراد به ويژه والدين مي باشد.